声明:本站书库内容主要引用自 archive.org,kanripo.org, db.itkc.or.kr 和 zh.wikisource.org
钦定古今图书集成经济汇编考工典
第二百四十九卷目录
奇器部汇考
《奇器图说》〈起重第一图说 起重第二图说 起重第三图说 起重第四图说 起重第五图说 起重第六图说 起重第七图说 起重第八图说 起重第九图说 起重第十图说 起重第十一图说 引重第一图说 引重第二图说 引重第三图说 引重第四图说 转重第一图说 转重第二图说 取水第一图说 取水第二图说 取水第三图说 取水第四图说 取水第五图说 取水第六图说 取水第七图说 取水第八图说 取水第九图说 转磨第一图说 转磨第二图说 转磨第三图说 转磨第四图说 转磨第五图说 转磨第六图说 转磨第七图说 转磨第八图说 转磨第九图 说 转磨第十图说 转磨第十一图说 转磨第十二图说 转磨第十三图说 转磨第 十四图 转磨第十五图 解木第一图说 解木第二图说 解木第三图说 解木第四图说 解石图说 转碓图说 书架图说 水日晷图说 代耕图说 水铳图说 虹吸图说 鹤饮图说 轮激图说 风硙图说 自行磨图说 自行车图说 轮壶图说 代耕图说〉
《奇器图说》〈起重第一图说 起重第二图说 起重第三图说 起重第四图说 起重第五图说 起重第六图说 起重第七图说 起重第八图说 起重第九图说 起重第十图说 起重第十一图说 引重第一图说 引重第二图说 引重第三图说 引重第四图说 转重第一图说 转重第二图说 取水第一图说 取水第二图说 取水第三图说 取水第四图说 取水第五图说 取水第六图说 取水第七图说 取水第八图说 取水第九图说 转磨第一图说 转磨第二图说 转磨第三图说 转磨第四图说 转磨第五图说 转磨第六图说 转磨第七图说 转磨第八图说 转磨第九图 说 转磨第十图说 转磨第十一图说 转磨第十二图说 转磨第十三图说 转磨第 十四图 转磨第十五图 解木第一图说 解木第二图说 解木第三图说 解木第四图说 解石图说 转碓图说 书架图说 水日晷图说 代耕图说 水铳图说 虹吸图说 鹤饮图说 轮激图说 风硙图说 自行磨图说 自行车图说 轮壶图说 代耕图说〉
考工典第二百四十九卷
奇器部汇考
《奇器图说》起重第一图![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.247965.png)
起重第一图说
假如有石重五百斤,欲起之使高,先用立架一具,如围中之![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11405-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11404-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5439-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11399-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11398-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11401-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11400-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5484-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11411-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11410-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11413-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11412-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
起重第二图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.247980.png)
起重第二图说
假如途次猝无立架,止用直木三根或四根,以索紧縳一头竖之,三根作三足形,四根作四足形,以秤杆中心系索,系在上端中央,以秤杆前端一尺者系重物,以后端十尺尽处系人用力之索,更便也。起重第三图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.247981.png)
起重第三图说
假如有石若干重,欲起之,先作三足形立架,上收下开,上端收处平,安短铁横梁,梁上系滑车一具,下系滑车一具,紧钳石上,用索一端从上滑车转垂而下,即从下滑车内转轮而上,复过上滑车而下,或即用人力曳之,可矣。如石太重,则滑车上下各加一具,或加二具,亦无不可。愈多愈轻,人力愈可少也。如石仍太重,难起即于两竖架上,安一辘轳在内,辘轳两端各十字相反,安四桩木,用人力转其滑车内,所转之索更便,且力甚劲也。两法总具上图中。起重第四图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.247982.png)
起重第四图说
假如有石太重,即用六滑车并十字辘轳法。仍或不起,则以辘轳改作大轮,如上图。用人转轮,重可起也。起重第五图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%ba%94%e5%9c%96.247983.png)
起重第五图说
假如石为钜重难起,即用六滑车并辘轳改作大轮矣。或仍不起,则从旁再置一架,平安十字大轮,用四人递转架上立安大轮所转之索,其力愈大,断无不起之理矣。起重第六图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%85%ad%e5%9c%96.247984.png)
起重第六图说
假如照前,有四足架上,用滑车系其重,两旁架上各安辘轳一具,其转辘轳之柄却在架外,系重两索俱从滑车上转垂而下,分缠两辘轳上,以人力各相转动,重自起矣。起重第七图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%83%e5%9c%96.247985.png)
起重第七图说
假如作屋作墙,起运砖石泥土之物,即不大重。然或桶或框,一人可运五六框桶,其法上用夜叉平架,两头各安滑车一具,每滑车贯长索一根,其两索各一端定縳长杆一根,将所用框桶诸物钩悬杆上,下用两辘轳,各将前垂长索一端系定安置架上。如物力不大,重不大,多则人转辘轳足矣。倘物或太多太重,则于两辘轳中而更安一大轮,大轮另有索,旁系一辘轳上,其辘轳另是一架一人转此单辘轳,曳动大轮之索,则双辘轳自转,诸物俱运上矣。起重第八图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%85%ab%e5%9c%96.247986.png)
起重第八图说
用一长架,有横桄如梯状,两头各安两立柱,下端安一滑车样,大榾辘上端安一辘轳。但辘轳之制,分作四分,如南瓜瓣样,其中相架梯,长短作戽子,不拘多少,一如水车戽子之制,戽子中实以土泥诸物。一人用力转动上端瓜瓣辘轳,则诸戽可以流水而上矣。起重第九图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b9%9d%e5%9c%96.247987.png)
起重第九图说
长架同前或不用戽子,止用桶相联而转,上用螺丝转法,如上图。亦便。起重第十图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%8d%81%e5%9c%96.247988.png)
起重第十图说
先作一行轮行轮者,人从轮中行而不止,以动他轮者也。行轮本轴安铜轮,有齿如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11405-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11407-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11406-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11406-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11412-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11412-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11406-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11406-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11412-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11398-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11409-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11408-18px-GJfont.pdf.jpg)
起重第十一图
![](/kanripo/images/%e8%b5%b7%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%8d%81%e4%b8%80%e5%9c%96.248003.png)
起重第十一图说
先作一大架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11419-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11418-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11421-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11420-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11415-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11414-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11417-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11416-18px-GJfont.pdf.jpg)
引重第一图
![](/kanripo/images/%e5%bc%95%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.248014.png)
引重第一图说
先为方架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11405-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11427-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11426-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11429-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11423-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5440-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11422-18px-GJfont.pdf.jpg)
引重第二图
![](/kanripo/images/%e5%bc%95%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248025.png)
引重第二图说
先为方架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11405-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11425-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11424-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11435-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11434-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11437-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11436-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11431-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11430-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11433-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11432-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11443-18px-GJfont.pdf.jpg)
引重第三图
![](/kanripo/images/%e5%bc%95%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.248040.png)
引重第三图说
先为太平车,下有活安长辊木如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11442-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11445-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5430-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11444-18px-GJfont.pdf.jpg)
引重第四图
![](/kanripo/images/%e5%bc%95%e9%87%8d%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248045.png)
引重第四图说
为大轮一轴,两轮并列,轴之中系大桶,或系别重,以长杆系轴上,轴不转而两轮转,一人肩杆而曳之。或于杆头安横桄,一人推之,皆可行也。为两小轮中有轴系杆,木杆之中悬大桶,或别重一人肩而曳之,或用横桄推之,皆可。
转重第一图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.248046.png)
转重第一图说
先为立柱,中央作方曲拐,形如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11439-18px-GJfont.pdf.jpg)
转重第二图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e9%87%8d%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248048.png)
转重第二图说
先为大轮,有齿如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11438-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11440-18px-GJfont.pdf.jpg)
取水第一图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.248052.png)
取水第一图说
先为大立轮,中藏水戽如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11451-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11450-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11424-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11452-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11447-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11446-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5431-18px-GJfont.pdf.jpg)
龙尾车之制详具泰西水法中
取水第二图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248061.png)
取水第二图说
先为大立轮,层累而上,为三有齿之轮,与三龙尾车上端轮齿各相合。柱下为平轮,轮之齿各以立板作之,外端弯曲如杓样,向水势冲处水冲其杓,杓杓相推,则大立柱自转,而三龙尾车自然依次而上水矣。但龙尾车各从池水槽中转旋,恐漏水不便,故于池中先作空筒,上下各长于槽严安槽中,龙尾车自筒中旋转,庶不致已贮之水下漏。为微妙耳。取水第三图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.248062.png)
取水第三图说
先为飞轮之架,次于飞轮轴之两端各安一铁曲柄,但一端向上,则一端向下,必使相反。故以一端系于恒升车取水,竿顶可上可下之水,以一端用人力转之,则水升矣。飞轮者,助人用力之轮也。恒升车之制亦详,具泰西水法中。
取水第四图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248063.png)
取水第四图说
井中水不能上,先作风车以代人畜。风车有轴,即在井上,以转井中取水之戽者也。但此图水戽之制,非此中常用之戽,乃是长筒直贯井底,筒底有轴筒,中有索贯诸皮球,如鸡子样。上下俱小以便筒中,上下状若联珠,其数不拘多少,惟视索垂井底。水中折转从筒中而上,直至井上池中,环连不绝为度。盖以风轮转轴,轴转皮球之索,从筒底轴递转而上,递塞其水,直从筒中递涌而上,而后吐之井上池中也。其作球作筒之法,详如图旁,散形风车之制,多端详后转磨诸图中。取水第五图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%ba%94%e5%9c%96.248064.png)
取水第五图说
为长槽前宽后窄,于其中平安一轴,其前端安一木杓,杓上有环系,槽前上端横木上,槽前下端有小长板如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11449-18px-GJfont.pdf.jpg)
取水第六图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e5%85%ad%e5%9c%96.248066.png)
取水第六图说
先为四方立架,视天平杆两端水筒所至,高处覆水为度,如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11448-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11458-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11457-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11460-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11459-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5440-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5431-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11454-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11453-18px-GJfont.pdf.jpg)
取水第七图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%b8%83%e5%9c%96.248076.png)
取水第七图说
先为两立柱之架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11456-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11455-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5439-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11465-18px-GJfont.pdf.jpg)
取水第八图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e5%85%ab%e5%9c%96.248081.png)
取水第八图说
先为行轮人行其中,如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11464-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11467-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5439-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11466-18px-GJfont.pdf.jpg)
取水第九图
![](/kanripo/images/%e5%8f%96%e6%b0%b4%e7%ac%ac%e4%b9%9d%e5%9c%96.248086.png)
取水第九图说
先为星轮如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11462-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11461-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11463-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11465-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11472-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11471-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5442-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5431-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第一图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.248095.png)
转磨第一图说
为大轮周有齿,中有辐条如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11474-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11473-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11469-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第二图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248099.png)
转磨第二图说
为大行轮一具。行轮之说,己见于前第。此轮极大,可容两人并行耳。行轮两旁各安有齿,小轮递转枢,则两磨可俱转也。一见自明,故不细赘。转磨第三图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.248100.png)
转磨第三图说
磨中之枢下安铁曲拐如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11468-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11473-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5439-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11470-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11480-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11479-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第四图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248107.png)
转磨第四图说
磨悉如常,惟旁有立柱,安大立辘轳,系缠垂重之索如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11468-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11482-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11481-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11476-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11475-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11478-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5440-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11477-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第五图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%ba%94%e5%9c%96.248117.png)
转磨第五图说
盖或人多远行,此磨载之,车上如上图。两磨安于两头,中安一大立柱,下安平轮有齿如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11274-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11273-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11276-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第六图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%85%ad%e5%9c%96.248121.png)
转磨第六图说
为大轮外周安横桄如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11275-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11270-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第七图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%b8%83%e5%9c%96.248124.png)
转磨第七图说
大轮转两磨灯轮之枢如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11269-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11272-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11271-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11282-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11281-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第八图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%85%ab%e5%9c%96.248130.png)
转磨第八图说
其下悉是常法,惟是大轮齿不得遽及磨枢灯轮之齿,故各再加两灯轮立轴上,再安有齿之轮,庶易及磨枢耳。其上风扇则为长三角形如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11284-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第九图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e4%b9%9d%e5%9c%96.248132.png)
转磨第九图说
馀皆同前,惟方板风扇垂在轮下,上以四斜枨撑轮为少异耳。
转磨第十图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%8d%81%e5%9c%96.248133.png)
转磨第十图说
馀悉同,止是立柱平安十字周作轮形,如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11283-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11278-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第十一图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%8d%81%e4%b8%80%e5%9c%96.248136.png)
转磨第十一图说
馀悉常法。惟是上层周围有墙,每面少开一方以受风,入如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11277-18px-GJfont.pdf.jpg)
转磨第十二图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%8d%81%e4%ba%8c%e5%9c%96.248138.png)
转磨第十二图说
馀如常。止立柱上安八风扇为异,其风更大也。转磨第十三图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a3%a8%e7%ac%ac%e5%8d%81%e4%b8%89%e5%9c%96.248139.png)
转磨第十三图说
馀俱如常。惟于转磨枢灯轮之立轮安长铁轴于架外,作曲拐方形如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11280-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11279-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11289-18px-GJfont.pdf.jpg)
解木第一图
![](/kanripo/images/%e8%a7%a3%e6%9c%a8%e7%ac%ac%e4%b8%80%e5%9c%96.248143.png)
}}{{GJTSJC image|Imperial Encyclopaedia - Manufacture - pic1270 - 转磨第十五图〈鉴图自明不更立说)〉}}{{GJTSJC image|Imperial Encyclopaedia - Manufacture - pic1270 - 转磨第十五图〈鉴图自明不更立说)〉
![](/kanripo/images/%7b%7b%7b2%7d%7d%7d.248144.png)
解木第一图说解木第一图说
先为水轮并架如
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11288-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11291-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11290-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11282-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11285-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11287-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5436-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5431-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11286-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11296-18px-GJfont.pdf.jpg)
解木第二图
![](/kanripo/images/%e8%a7%a3%e6%9c%a8%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248155.png)
解木第二图说
先为立柱架安大水轮如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11297-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11298-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11289-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11282-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page10998-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11287-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5428-18px-GJfont.pdf.jpg)
解木第三图
![](/kanripo/images/%e8%a7%a3%e6%9c%a8%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.248163.png)
解木第三图说
安锯置木之架,图自分明,不细赘。惟是架中两旁各有长辐条之大轮如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11293-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11298-18px-GJfont.pdf.jpg)
解木第四图
![](/kanripo/images/%e8%a7%a3%e6%9c%a8%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248166.png)
解木第四图说
解法用人如常,第架上后端立两有力之竹弓如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11297-18px-GJfont.pdf.jpg)
解石图
![](/kanripo/images/%e8%a7%a3%e7%9f%b3%e5%9c%96.248168.png)
解石图说
假如有石欲解成几板,则有架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11293-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11292-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11295-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11294-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11303-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11302-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5442-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
转碓图
![](/kanripo/images/%e8%bd%89%e7%a2%93%e5%9c%96.248177.png)
转碓图说
先为架安碓,或一或二,或三或四,如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11305-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11304-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11299-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11294-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11301-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page5441-18px-GJfont.pdf.jpg)
书架图
![](/kanripo/images/%e6%9b%b8%e6%9e%b6%e5%9c%96.248184.png)
书架图说
先为大轮,外形同鼓厢如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11300-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11311-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11310-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11313-18px-GJfont.pdf.jpg)
水日晷图
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e6%97%a5%e6%99%b7%e5%9c%96.248189.png)
水日晷图说
先以小缸承水,于底钻一小孔,徐徐出水。上安小榾辘,长转轴出墙外,榾辘上缠以索,下端系重木如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11312-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11307-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11306-18px-GJfont.pdf.jpg)
代耕图
![](/kanripo/images/%e4%bb%a3%e8%80%95%e5%9c%96.248193.png)
代耕图说
先为两辘轳架如![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11309-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11308-18px-GJfont.pdf.jpg)
水铳第三图
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e4%b8%89%e5%9c%96.248196.png)
水铳第二图水铳第二图
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248197.png)
![](/kanripo/images/%7b%7b%7b2%7d%7d%7d.248198.png)
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248199.png)
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248197.png)
![](/kanripo/images/%7b%7b%7b2%7d%7d%7d.248198.png)
水铳第四图
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248199.png)
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e4%ba%8c%e5%9c%96.248197.png)
![](/kanripo/images/%7b%7b%7b2%7d%7d%7d.248198.png)
![](/kanripo/images/%e6%b0%b4%e9%8a%83%e7%ac%ac%e5%9b%9b%e5%9c%96.248199.png)
水铳图说水铳图说
先铸两铜筒如
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11319-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11318-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11321-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11320-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11315-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11314-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11317-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11316-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11327-18px-GJfont.pdf.jpg)
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page11326-18px-GJfont.pdf.jpg)
此水铳以以灭火,可以禦火,可以防火,乃新有之器。其能力最便,最大,最奇,诸器所难比其功用者也。盖仓卒之际,火力正胜,人不可近。但有此器,则五六人可代数百人之用,又不空费一滴之水,不拘多高多远,皆可立到。有似大雨喷空,无处不沾,不但可灭已燄之火,仍可预阻未燃之火。况有图有说,作此不难。工力价直且不甚费,凡城邑村坊,悉当置此二三具。其于捍患禦灾,最有裨也。已作小样,试之良验。有志于仁民者,其尚广为传造焉。
虹吸图
![](/kanripo/images/%e8%99%b9%e5%90%b8%e5%9c%96.248213.png)
虹吸图说
刳木为筒,筒之容或方或圜,圜径寸,方径不及寸者,分之二,毋薜毋暴毋齘。筒之长无定度,兹井及泉以为度,筒之下端横曲尺有二寸而为之,口口迤而上,高数寸,口之容弱于腹之容,惟阞口之内有舌开阖,戚速而无倚于围筒之上端,出井及寻横曲二尺,有奇乃垂垂四尺,奇迤而下,长及常而为之管。管视筒之腹,惟惌筒之曲,若审惟朴属,为良筒之围,内以寸绲縢之敜,以油灰之齐腛涂,其却毋俾针芒之,或耗筒两端有檠相以施约,无甐无杌而止。管入以籥,惟严假鞴鼓之度水冲于管,遄捎其籥,则霤吐如趵突也,以终古。薜,破裂也。暴坟起不坚致也。齘切齿怒亦偪窄之意,竑量也。阞谓三分之一八尺,曰寻,倍寻曰常惌,小孔也。审两木交凑处,朴属附著坚固也。绲绳也,縢约束也,敜塞也,齐与剂同腛厚也。甐坏杌动也,遄速也,捎除去也。泉水之上出者,曰趵突。
鹤饮图
![](/kanripo/images/%e9%b6%b4%e9%a3%b2%e5%9c%96.248215.png)
鹤饮图说
为长槽,或以巨竹,或以木。其长无度,竑水浅深,以为度尾,杀于首三之一,首施戽惟朴属为良,戽之容则以觳戽臀施木刀,如棹末之制,俾与水无忤中。其槽设两耳,函轴乃于岸侧菑两楹高地,仅尺俾,毋杌楹之巅,对设以轵贯轴。其中惟活,昂其尾入之戽也。水满,则首一昂而流之,奔于槽外也。其孰禦,视桔槔之功,挈无虚而捷也。可省夫力十之五。戽,水戽,所以盛水者也。觳受一斗二升。臀,谓下面
覆处菑树立也,楹柱也,轵小穿也。轮激图
![](/kanripo/images/%e8%bc%aa%e6%bf%80%e5%9c%96.248216.png)
轮激图说
为巨轮,一径六尺有奇,准田车朴属微,至如其制轊,亦准独牙之外施齿,或金或木,惟坚齿杀其末,长五寸间同之毂,外端施曲柄一六分,其巨轮之崇捎三以为小轮之径,厥牙少弱于巨轮齿与间,则视巨轮莫二,无毂无辐,惟井木施硙周函之无杌无仄,硙盘之侧,坎其地为![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page22104-18px-GJfont.pdf.jpg)
微至至地者,微也。轮圆乃能若是,轊轴也。牙读作迓,谓轮輮也。或又谓之罔杀,其末谓衰小之也。间两齿相离之中也。捎三除去六分中之三分也,仄仄侧意坎陷也。
![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page22104-18px-GJfont.pdf.jpg)
风硙图
![](/kanripo/images/%e9%a2%a8%e7%a3%91%e5%9c%96.248221.png)
风硙图说
为层楼,一座上七下八方,径各长丈。有三尺楼,上层不围,下层三面围墙。一面门楼下安硙以台,台高三尺,硙上扇中凿方孔,深三寸,用安将军柱,下端将军柱长丈有二尺,上端安铁。钻,俗所谓六角六面是也。其尖入上横梁,横梁当四方之最中处安铁窠,窠即为柱尖入处,柱下端为方枘相硙,上扇中所凿方孔为之。将军柱从楼板中央贯上,直至横梁,横梁下尺许以下楼板,上尺许以上始安风扇。风扇凡四,每扇横长六尺,上下五尺,坚木为框,中加十字木枨,一面用席障之,边皆以索连之。框上先于将军柱楼板上尺许以上,横梁下尺许以下,安夹风扇木轮二,各厚尺许,周围除安将军柱,外宽仍尺许,各十字。凿五寸深槽,槽视风扇框厚薄为之,风扇入槽以里,仍两端为孔安上,即用索紧束柱上,勿令活动为。则风扇可卸可安,楼之制照寻常,硙亦寻常用者,无他谬巧,止借风力,省人畜之力云耳。自行磨图
![](/kanripo/images/%e8%87%aa%e8%a1%8c%e7%a3%a8%e5%9c%96.248222.png)
准自鸣钟推作自行磨图说
先以坚木为夹轮柱二根,厚四寸,宽六寸,高视轮为度。轮凡四,名之甲乙丙丁。甲轮之齿凡六十,乙齿四十八,丙齿三十六,丁之齿则二十四。与硙周轮齿相对,乙丙丁之轴皆有齿,数皆六甲。轮轴则独无齿,然有副轮,径弱于正轮者,尺有五副,轮者贯索而垂重,所以转诸轮,因而转其磨者也。而转副轮,则又另有一机,其垂而下也。与正轮同体而下,其上也,则副轮转而正轮分毫无挂。且其转上之法甚活,妇人女子可转也。此为全体轮架安定旁安其磨,磨上扇周施齿如丁轮,但与丁轮齿相间无忤,则磨行矣。凡甲轮转一周,可磨麦一石。若索可垂深数转,则又不止一石而已。
自行车图
![](/kanripo/images/%e8%87%aa%e8%a1%8c%e8%bb%8a%e5%9c%96.248223.png)
准自鸣钟推作自行车图说
车之行地者,轮凡四前。两轮各自有轴,轴无齿,后两轮高于前轮一倍,共一轴轮。死轴上轴中有齿六,皆坚铁为之,即于轴齿之上,悬安催轮。凡四,名之甲乙丙丁。丁齿二十四,丙三十六,乙四十八,甲六十。甲轴无齿,乙丙丁各轴皆有齿。齿皆六甲,轮以次相催,而丁催轴齿,则车行矣。其甲轮之所以能动者,惟有一机承重,愈重愈行之速。无重,则反不能动也。重之力尽,则复有一机斡之,而上傥遇不平难进之地。另有半轮催杆催之,若所称流马也者,其机难以尽笔总之,无木牛之名,而有木牛之实。用或以乘人,或以运重人与重,正其催行之机云耳。
轮壶图
![](/kanripo/images/%e8%bc%aa%e5%a3%ba%e5%9c%96.248224.png)
轮壶图说
以文木为椟,椟之制上下两层,上层高四寸,下层高二尺三寸,上层为活盖,中藏更漏,两槽及各筒用盛铅弹,俱有机。其盖前面掩上二寸,内藏十二时辰,小牌下二寸,明露容小木人于中,可自前行。应时拨动其牌,垂时以示人也。木人之行,则机系于下层椟中总轮之架,总轮之架安椟下层中央,空处外有门二扇,可开可阖,椟宽长二尺六寸,侧则各一尺二寸,其中央安轮架,空处宽可一尺,两傍各八寸,一安钟,一安鼓,门各从侧面开闭。下层两端留二寸作足,以三寸作抽![](https://c.cnkgraph.com/Chars/wikipedia/commons/thumb/1/1b/GJfont.pdf/page22869-18px-GJfont.pdf.jpg)
代耕图
![](/kanripo/images/%e4%bb%a3%e8%80%95%e5%9c%96.248226.png)